Manuele camera instellingen voor betere productfoto’s

In dit artikel toon ik je de manuele instellingen van je camera. Met kennis van enkele basisprincipes zoals: sluitertijd, ISO, belichting, witbalans, diafragma en focus, zullen je productfoto’s alvast schitteren zoals nooit te voren.

Het schieten van perfecte productfoto’s is niet eenvoudig maar oefening baart kunst. Ik sprak met enkele doe-het-zelf amateur fotografen en steeds opnieuw kwam aan het licht dat hun camera altijd in de automatische stand werd gezet. Gevolg; veel verloren potentieel voor hun (dure) camera en beperkte fotokwaliteit.

Daarom steeds opnieuw de vraag, welke instellingen gebruik ik nu best voor het schieten van ideale productfoto’s en kan ik dit (snel) leren?

Snel is relatief maar leren kan je het zeker. Maar voor we starten heb je natuurlijk meer nodig dan een camera. Je producten simpelweg op de keukentafel plaatsen is zeker geen oplossing als je wilt professionaliseren. Start met het opzetten van eenvoudige fotostudio en enkele minuten laten ben je klaar om je manuele camera instellingen te leren kennen.

Ga je aan de slag met dit artikel dan heb je een camera nodig met de mogelijkheid om de instellingen zelf te configureren. Je smartphone of compactcamera is prima wanneer je af en toe eens een fotootje maakt maar nu gaan we voor het echte werk. Neem dus je spiegelreflexcamera bij de hand en laten we starten. En nee hoor, duur hoeft die camera niet te zijn, een basismodel is zeker al voldoende.

Welke manuele camera instellingen bekijken we?

Ik ga geen handleiding schrijven over een digitale camera maar ik bekijk enkele basisinstellingen zoals: bestandsformaten, sluitertijd, ISO, belichting, witbalans, diafragma en focus. Na veel oefenen weet ik zeker dat de kwaliteit van je productfoto’s er enorm op vooruit zal gaan.

Een camera heb je nodig

Het maakt eigenlijk niet zoveel uit welke camera je nu net gebruikt. Ik gebruik vandaag een Nikon D3300 maar maak je vooral geen zorgen want alle instellingen die ik hier beschrijf vind je terug bij elke andere digitale camera.

Klaar om te starten?

Je budgetvriendelijke fotostudio staat klaar? Een tafel met een mooie witte achtergrond, je product, wat reflectiemateriaal, de camera en uiteraard een statief. We gaan stap voor stap, starten met de camera in de hand en bekijken wat dit ding nu eigenlijk allemaal voor jou kan betekenen.

Automatische of manuele camerastand?

Makkelijk of moeilijk fotograferen? Beperkte of professionele productfoto’s? Allemaal afhankelijk of je manueel of automatisch foto’s gaat schieten. De AUTO stand is heel eenvoudig voor jou als gebruiker maar moeilijk te begrijpen zonder kennis van de M (of manuele) stand. In de AUTO-stand wordt alles automatisch ingesteld door je camera en bijhorende software.

Wil ik de perfecte productfoto’s schieten onder alle omstandigheden ben ik verplicht om de belangrijkste instellingen onder de knie te krijgen. Dit lukt enkel met mijn camera in de manuele of semi-automatische stand.

Manuele of  semi-automatische camerastand?

Ik zet mijn camera dus in de M-stand maar ik raad je aan om ook wat testfoto’s te schieten in elke semi-automatische stand. De semi-automatische standen helpen je om foto’s te maken met een bepaalde voorinstelling, zodat je wel bepaalde instellingen kan vermijden en de resterende toch kan instellen.

In het begin kan dit wat verwarrend zijn maar bekijk het als volgt. Je start in de automatische stand en hoeft niets in te stellen. Vervolgens heb je enkele semi-automatische standen waarbij je enkel bepaalde instellingen hoeft te configureren en andere kan negeren. Finaal heb je de manuele stand waarbij je controle hebt over alle instellingen van je camera. Dit is de stand waarmee ik perfecte foto’s kan schieten in alle omstandigheden. Ideaal voor de doe-het-zelf productfotograaf.

En wat met al die andere camera standen?

Er is veel meer te vertellen over alle verschillende standen van de huidige digitale camera’s maar deze hebben niet direct een impact op productfotografie. Wil je toch alles te weten komen over elke stand die je digitale camera aan boord heeft, lees dan dit artikel van Darren Rowse over Digital Camera Modes. Hierin is alles mooi en duidelijk beschreven, en gecatalogeerd per icoontje zoals terug te vinden op de meeste digitale camera’s.

Automatisch versus manueel

Manueel te werk gaan was onze doelstelling. Ik neem de proef op de som en toon je even mijn resultaat:

Ik ben totaal geen professionele fotograaf maar het verschil is overduidelijk. Vanaf nu gaan we stap voor stap, en sturen we je richting de manuele stand.

Welk bestandsformaat kies ik best?

We bekijken de manuele stand omdat we streven naar de best haalbare fotokwaliteit, en deze gaat gepaard met een wel bepaald bestandsformaat.

Het wel bekende JPEG formaat is prima en vooral makkelijk in gebruik maar je bent beperkt in de flexibiliteit bij de nabewerking van de foto’s. Wanneer je digitale camera het toelaat, kies er dan voor om je foto’s te schieten in RAW formaat. Dit is de originele of onverwerkte versie van je foto waarbij er geen enkele vorm van compressie is toegepast. De RAW bestanden zijn zwaarder (meer MB’s) maar leveren de mogelijkheid om de bestanden tijdens de nabewerking nog even fijn te stellen en bepaalde eigenschappen te verbeteren.

Ok, zover zijn we al. Mijn camera staat in manuele stand en ik ga RAW bestanden schieten/exporteren zodat ik alle informatie (of data) bewaar voor de nabewerking. Klaar om nog wat dieper te graven in de instellingen van je camera?

ISO waarden instellen

Overal vindt men standaarden en in de digitale fotografie is dit niet anders. ISO in de digitale fotografie legt de standaard of norm van de filmgevoeligheid vast. De ISO waarde is dus de gevoeligheid van de fotosensor vastgelegd volgens een bepaalde schaal.

Hogere ISO waarden worden over het algemeen gebruikt in meer donkere omstandigheden, waaruit je kan afleiden dat betere lichtomstandigheden, een lagere ISO waarde of sensorgevoeligheid vraagt.

Ik doe zelf even de test en schiet enkele foto’s met verschillende ISO instellingen. Ik wil wat duidelijkheid dus zoek wat extreme ISO waarden op. Ik begin laag en ga steeds hoger. We starten bij 400 en gaan steeds enkele stapjes hoger.

Ik zie nu wel wat verschil op de achtergrond maar wat met mijn product? Doe ik het beter of slechter? Welke ISO waarde gaan we selecteren en waarom net deze waarde?

Hiervoor gaan we het resultaat wat meer in detail bekijken. Ik stel vast dat ik wat meer ruis te zien krijg bij een hogere ISO waarde. We verliezen wat scherpte en bepaalde details zijn niet meer zichtbaar naarmate de ISO waarde wordt verhoogd.

Witbalans instellen

Nog steeds gebruik ik mijn zelf gebouwde fotostudio opgesteld naast een raam en heb ik alle externe lichtbronnen uitgeschakeld. Natuurlijk zonlicht is mijn enige lichtbron en alle lampen in de kamer zijn uitgeschakeld. Schijnt de zon, geen probleem maar vermijd in elk geval directe lichtinval.

Perfect om de manuele stand van je camera te leren kennen Je bespaart hierbij een dure setup en je leert omgaan met wijzigende lichtomstandigheden. Zowel een zonnige dag, een bewolkte dag als het tijdstip van de dag, hebben allemaal invloed op de instellingen van mijn camera. De lichtomstandigheden wijzigen permanent maar geen nood. Mijn manuele stand zorgt voor controle zodat ik consistent perfecte foto’s kan blijven schieten, onafhankelijk van de lichtomstandigheden.

De witbalans instellen zorgt ervoor dat mijn digitale camera weet hoe de kleuren (of alvast het spectrum) op een correcte manier moeten worden aangepast zodat de voorstelling van het product zo realistisch mogelijk is. Wil je de camerasensor zelf laten beslissen over de lichtomstandigheden, dan is de automatisch stand een oplossing.

Wijzigen de lichtomstandigheden voortdurend, probeer dan verschillende standen en evalueer het resultaat.  Door gebruik van enkel natuurlijk licht zal voornamelijk de stand: Bewolkt, Daglicht of Auto het mooiste resultaat opleveren.

Diafragma instellen

Het diafragma (of apertuur) van je camera is meestal een wat moeilijk te begrijpen gegeven maar eigenlijk valt het best mee eens je de basis er van beet hebt. Eenvoudig gesteld is het diafragma de grootte van je lensopening en niets meer.

Het diafragma instellen is dus niets anders dan het vergroten of verkleinen van je lensopening. Kies je voor een grotere opening, dan laat je meer licht toe op je camerasensor. Omgekeerd zal een kleinere opening minder licht toelaten op je camerasensor. Ok, maar wat brengt ons dit nu voor productfotografie? Kort door de bocht kunnen we stellen dat de belichting en de scherpstelling (of focus) sterk beïnvloedt worden door de instelling van het diafragma en de sluitertijd.

Ik zit nog steeds in mijn zelfgebouwde fotostudio dus het is tijd om wat te testen en nog wat productfoto’s te schieten. Zo leren we het snelst. Ik ga opzoek naar het juiste diafragma voor de huidige belichting in mijn fotostudio.

Dit schept toch wat duidelijkheid. Het diafragma ingesteld op f16 is duidelijk veel beter dan het diafragma ingesteld op f4.2. Alles is wat scherper in de diepte en niets is uit focus. Schiet nog wat extra foto’s zodat je wat gevoel krijgt bij je instellingen en evalueer altijd even naderhand. Een goede vuistregel is je diafragma in te stellen op f16. Zo zal de overgrote meerderheid van je productfoto’s scherp zijn. Kom je niet aan f16 met je camera, schiet dan ook enkele foto’s in de automatische stand en evalueer.

Sluitertijd of belichtingstijd instellen

Ik ben weer een stap verder en ik heb al wat bagage op zak. Geen nood we zijn er bijna.

Sluitertijd is eigenlijk niet zo moeilijk te begrijpen. Het simpelweg tijd. Meer specifiek, de tijd dat de sluiter is geopend tijdens het maken van de foto. En, tijd is ook echt tijd, uitgedrukt in fracties van seconden. Bijvoorbeeld: meeste camera’s hebben sluitertijden van 1/2, 1/4, 1/8, 1/15 tot 1/4000 seconden. Hoe groter de deler hoe sneller de sluitertijd.

Ter verduidelijking. Stel, je fotografeert een tenniswedstrijd en je wil een prachtig actieshot vastleggen. Een lange sluitertijd vormt dan een groot probleem. Alles is in beweging en de tennisbal beweegt met een hoge snelheid met als gevolg allemaal wazige foto’s. Oplossing, een heel korte sluitertijd en je beelden zijn weer scherp. Je foto wordt in een fractie van een seconde vastgelegd en toch schiet je scherpe beelden.

Terug naar de orde van de dag, productfotografie. We gaan statische beelden vastleggen en hebben sowieso een statief nodig. Waarom? Hoe stabieler je opstelling, hoe langer de sluitertijd kan worden ingesteld. Hoe meer je de sluitertijd kan laten afnemen, hoe meer licht kan worden opgevangen door de sensor.

Tracht de sluitertijd zoveel mogelijk te laten afnemen. Hoe stabieler de omgeving, hoe meer de sensor kan worden blootgesteld aan licht zonder dat de foto’s wazig worden.

Zoals vooropgesteld zijn we afhankelijk van zonlicht. De lichtomstandigheden wijzigen continue maar ons doel is nog steeds een zo hoog mogelijke sluitertijd te gebruiken.

Het is daarom aangeraden om eerst je diafragma in te stellen, vervolgens je sluitertijd te controleren en deze zo laag als mogelijk trachten in te stellen voor continue de wijzigende lichtcondities.

Ik schiet 2 foto’s: sluitertijd 1/8 en 1/125 seconden. Er wordt duidelijk onvoldoende licht opgevangen wanneer de sluitertijd wordt verlaagd naar 1/125 seconden.

Merk op dat je zowel het diafragma als de sluitertijd kan aanpassen door de lichtmeter af te stellen (zie hieronder). Vanuit mijn standpunt, tracht eerst het diafragma in te stellen, vervolgens de sluitertijd en finaal beide instellingen te optimaliseren door het controleren van de lichtmeter.

Een semi-automatisch stand waarbij je niet elke instelling manueel hoeft te configureren is bijvoorbeeld de A-stand (apartuur of diafragma). In deze sa-tand activeer je de automatische lichtmeting. Kies je voor deze semi-automatische A-stand, dan bepaald je camerasensor de belichtingstijd voor jou. Echter wanneer je je camera automatisch scherp stelt, zal de lichtmeter de hoeveelheid licht dat op je product valt detecteren. Het beinvloedt zowel je diafragma als je sluitertijd instelllingen.

De vraag is, wanneer zijn mijn foto’s goed belicht? Makkelijk, als het pijltje in het midden staat zit ik goed. Zit ik te ver aan de negatieve kant dan wordt alles wat te donker en zit ik te ver aan de positieve kant dan wordt alles overbelicht. Benaderend in het midden is dus ideaal.

Blijven testen is dus de boodschap. Wijzig de instellingen van het diafragma of de sluitertijd en je merkt dat je de volledige steeds controle behoudt.

Scherpstellen of focus

Onscherpe foto’s om je producten in de markt te zetten? Een heel slecht idee en ook aangetoond in vele studies. Mensen worden in eerste instantie nu eenmaal aangetrokken tot je productfoto’s
en wanneer ze iets zien dat hun bevalt, beginnen ze eventueel lezen en hopelijk te kopen.

De focus ligt dus duidelijk op productfoto. Dubbelzinnig, ja hoor. Zowel je foto als je klant moet dus in focus zijn, alle aandacht gericht op je product en je productfoto, alleen dan kan je klanten overtuigen om je producten te kopen.

Ik heb twee mogelijkheden: manueel of automatisch scherpstellen. Schiet je veel foto’s, en dit is meestal het geval bij productfotografie, kies dan best voor de automatische stand want de vermoeidheid slaat al snel toe als je steeds visueel moet scherpstellen en je hebt je handen vrij om wat te spelen met je setup.

Foto’s schieten en evalueren

We zijn klaar om de perfecte productfoto’s te schieten in onze manuele stand. Toegegeven, een hele klus maar blijven oefenen en al na enkele uurtjes heb je dit zeker onder de knie. Hoe meer foto’s je schiet, hoe beter je wordt.

Waarmee kan ik je nu nog verder helpen? Misschien enkele tips om je tijd zo efficiënt mogelijk te besteden? Een directe verbinding met je computer zodat je je productfoto’s sneller kan beoordelen. Ideaal is een draadloze verbinding door middel van Wifi zodat je elke stap en elk foto onmiddellijk kan bekijken en geen nodeloze tijd verliest door steeds te switchen tussen fotograferen en beoordelen. Je beelden rechtstreeks live op je computer zodat je vooruitgang boekt bij elke foto en elke nieuwe instelling.